Ondertussen, in de wetenschap:

Is er een foto gemaakt van een zwart gat. De vondst is onder meer bekend gemaakt via de Event Horizon Telescope website.

The Event Horizon Telescope consortium

En is er een nieuwe mensensoort ontdekt.
Meer hierover in Nature.

De foto van het zwarte gat lijkt mij zeer solide, de nieuwe mens is iets minder overtuigend – de identificatie als een ‘nieuwe soort’ is gemaakt op een aantal fragmenten van vermoedelijk drie individuen. Er was geen DNA te vinden (vochtig en warm in de Filipijnen, wat slecht is voor de overlevingskans van dit molecuul), dus het is nog even afwachten op de vondst van meer bewijs.

Please follow and like:

204 gedachten over “Ondertussen, in de wetenschap:”

  1. « de nieuwe mens is iets minder overtuigend – de identificatie als een ‘nieuwe soort’ is gemaakt op een aantal fragmenten van vermoedelijk drie individuen » ….

    Tijdens een excursie in de Alpen kon een goede student in petrologie (niet ik dus) aan de hand van drie losse stenen in een rivierbedding een hele analyse maken van de orogenese van de Alpen, en die analyse klopte nog ook.

  2. Orogenese? Mooi woord. Maar. beste Léon, niet iedereen is hier
    onderlegd in geologische termen. Dus verklaar je nader. En plaats gerust meer van die mooie termen die ik niet begrijp maar die jij wel wil uitleggen. 🙂

  3. @Leon, ongetwijfeld, en die nieuwe soort stond ook niet in de Donald Duck. Aan de andere kant, de verschillen tussen individuen zijn soms groot bij de mens en pathologieën spelen ook een rol. Afwijkend: zeker. Nieuwe soort: ik acht de kans groot, maar met een paarvoetbeentjes, tanden en een dijbeen en zonder DNA is het niet 100 procent.

  4. Wat mij bevreemd is dat ik op deze site veel publicaties/bijdragen zie van mensen die zeggen te geloven, maar ondertussen nagenoeg alleen ongelovige wetenschappers aanhalen voor hun onderbouwingen, waarbij dan nog meerdere malen wordt aangegeven dat de Bijbel ook mythe bevat, derhalve op meerdere punten niet waar kan zijn. Gek dat God niet op Zijn Woord wordt geloofd, maar de seculiere wetenschap wel. Ik moet dan iedere keer weer denken aan wat Jezus heeft gezegd in Mattheus 7 vers 15.

  5. @Luppien, de foto van het zwarte gat is bekend gemaakt door Heino Falcke, die behalve sterrenkundige ook lekenprediker is in de Duitse Lutherse kerk. Ik ken hem persoonlijk en hij neemt Gods woord zeer serieus.
    Over het concept ‘mythe’ heeft bijvoorbeeld C.S. Lewis het een en ander geschreven, net als zijn goede vriend J.R.R. Tolkien. Beide overtuigde christenen (waarbij Lewis begon als atheïst).
    Bij wetenschappelijke publicaties staat de geloofsovertuiging van de betrokken wetenschappers niet in het artikel. Er zijn echter flink wat wetenschappers die wel degelijke geloven.
    Het gaat er in de wetenschap niet om wat je gelooft, maar of je onderzoek van de werkelijkheid (en in mijn ogen is dat een geschapen werkelijkheid) betrouwbaar en goed onderbouwd is.
    In het boek dat ik over deze materie schreef (Gevormd uit sterrenstof, zie linksboven op deze pagina) begin ik met de Nederlandse geloofsbelijdenis, die leert dat we God kunnen leren door zijn Woord en door het ‘boek van de natuur’.

  6. @René,
    Wat ik wilde aangeven is dat het voor niet-ingewijden vaak heel moeilijk is om de mate van (on)zekerheid in te schatten.

    @Ronald V
    Orogenese betekent “gebergtevorming” en het wordt gebruikt om indruk te maken op niet-ingewijden.

    @Luppien B.
    Ik geloof, “als ingewijde”, God op zijn woord, ook als hij zegt “… zonder gelijkenissen leerde hij hun niets” (Matt 13:34 -35)

  7. @Leon, ik weet er als niet-ingewijde te weinig van om de claim op waarde te kunnen schatten en ga dus grotendeels af op de peer review. Het bericht is door mij ook in het Nederlands Dagblad gebracht. De slag om de arm is het gevolg van de controverse die er nogal eens uitbreekt na een claim van de vondst van een ‘nieuwe mensensoort’. Ook specialisen laten zich soms leiden door ijdelheid, zeker bij het vinden van nieuwe soorten. Dat is denk ik ook een minder exact terrein dan gebergtevorming!

  8. Mooie foto! Heino Falcke komt het bij ons over een kleine twee uurtjes persoonlijk allemaal uitleggen (‘special seminar’). De beste telescoop ter wereld heeft hier ook aan bijgedragen, zeg ik geheel subjectief 🙂

  9. Eelco van Kampen schrijft:

    Mooie foto!

    Ja, alleen is het geen foto. Althans niet in de zin van een plaatje in zichtbaar licht. Er moet tenminste een vertaalslag gemaakt zijn van radiofrequenties naar optische frequenties. In deze zin is jouw “mooie foto” dus gewoon nep.

  10. Een nieuwe soort uitroepen op grond deze beperkte hoeveelheid data lijkt me misschien wat voorbaring. Het levert natuurlijk wel meer publiciteit op. Dit is de eeuwige discussie tussen de ‘splitters’ en de ‘lumpers’: hoeveel afwijking van de normale variatie is voldoende om van een nieuwe soort te spreken? Wel een interessante combinatie van kenmerken! Ik ben benieuwd wat eventuele andere vondsten op dat eiland nog gaan opleveren,

  11. Dus die Röntgen foto van jouw gebit is ook nep, Han?

    Kun je je misschien ergens anders gaan vermaken met je flauwe en onjuiste uitspraken?

  12. Het ‘special seminar’ van Heino Falcke was erg goed – er gaat nog een hoop komen!

  13. @Luppien: seculiere wetenschap is een pleonasme. De wetenschappelijke methode is inherent seculier.

    En nee, die wordt niet “op z’n woord gelooft”. Wetenschap is empirisch.

  14. Eelco van Kampen schrijft:

    Kun je je misschien ergens anders gaan vermaken met je flauwe en onjuiste uitspraken?

    Zou je voor de beleefdheid even willen toelichten waarom mijn uitspraak over de vertaalslag van radiofrequenties naar jouw optisch “mooie foto” onjuist zou zijn?

  15. Eelco van Kampen schrijft:

    Dus die Röntgen foto van jouw gebit is ook nep, Han?

    Dat is geen “mooie foto” en bovendien weet iedereen dat een gebit er optisch niet zo uit ziet. De “foto” van het zwarte gat suggereert echter (zonder de toelichting die een leek toch niet leest) dat er sprake is van een foto in zichtbaar licht. Prachtige PR maar wel enigszins misleidend.

  16. Moet ik een zwart gat nu zien als een soort hemelse donut? Of is die wolk ook aan de voor en achterkant aanwezig, alleen niet zichtbaar gemaakt? Die asymmetrie in stralingssterkte tussen onder en boven, wordt dat beschouwd als een artefact? Of als weergave van de werkelijkheid?

  17. @Eppie, de asymmetrie wordt veroorzaakt door draaiing van de gaswolk om het zwarte gat. Die komt aan de onderkant naar ons toe, en heeft door het doppler-effect een hogere intensiteit. Als ik het goed begrepen heb, Eelco?

  18. Nogmaals, Han, kun je je misschien ergens anders gaan vermaken met je flauwe en onjuiste uitspraken?

  19. Hoe origineel, Eppie …:
    https://www.vogue.com/article/first-image-of-a-black-hole-twitter-reactions
    En doe zelf eens een ietsjepietsje moeite iets over zwarte gaten te lezen.

    @René: het heeft inderdaad met de draairichting te maken, dat liet Falcke vandaag nog zien in z’n ‘special seminar’. Draait de boel de andere kant op, dan is de heldere plek boven. Mooi bewijs voor spinning black holes dus. En dat met een miljard zonsmassa’s (of meer) 🙂

  20. Voor diegenen die wel oprecht geinteresseerd zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Eppie, hier alle details over de asymmetrische structuur van de ring:
    https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/ab0f43/meta

    Zie vooral figuur 5 in dat artikel.

    Ook interessant is figuur 1, dat laat zien dat de Aarde maar net groot genoeg is om een blurry image te maken van wat er in werkelijkheid meer uitziet zoals in het middelste paneel. Als je dat model onscherp maakt (rechter paneel) vanwege de eindige grootte van onze aardbol (die we als telescoop gebruiken) ziet het er zo uit als de waargenomen foto in het linker paneel.

    Het idee is nu de ruimte in te gaan, zodat de effectieve diameter van de telescoop (VLBI) groter wordt, en de foto scherper.

    Het bijzondere blijft dat we überhaupt een ring met gat zien: was de Aarde zo groot als de Maan, dan was ook dat niet gelukt. Falcke vergeleek het met het maken van een foto van een zaadje in New York (vanaf Europa).

  21. @Eelco, een mosterdzaadje zelfs, wat iedereen die een beetje bijbelvast is opvalt 😉 Een alternatief dat ook gebruikt is, is een mandarijntje op de maan.

    Het blijft fascinerend hoe dit allemaal nét kon en nog gelukt is ook. De snelheid waarmee het gat draait was ook nog een dingetje, begreep ik. SagA* schijnt sneller te draaien dan M87* en is daardoor minder eenvoudig te bestuderen.

    Er was een tijd geleden sprake van ideeën over een Lofar-antenne op de maan. Misschien kunnen ze daar ook een outpost maken van de EHT!

  22. ‘Ons’ eigen zwarte gat is inderdaad wat wispelturiger, en dan wordt het moeilijk data van meerdere dagen te combineren. Ook moet je de draaiing van de Aarde gebruiken om je telescoop groot genoeg te maken, dus als je bron veranderlijk is op tijdschalen van een uur of zo wordt het lastig …

  23. Dat het gelijk de eerste keer gelukt is (met de data uit 2017) was toch vooral ook veel geluk met het weer.

    De data van vorig jaar (die nog niet gebruikt is maar wel genomen) is een stuk minder goed: veel slecht weer.

  24. Beste Rene en Eelco,
    Dank je. Het is leuk om bij een belangrijk plaatje een beetje een idee te krijgen van wat je ziet. Het is heel erg knap allemaal. Het lastige van dit plaatje te koppelen met Doppler is, dat Doppler niet leidt tot verschil in signaalsterkte maar tot verschil in golflengte. Ook zijn de Doppler-effecten afhankelijk van de hoek waaronder we de spin waarnemen. Als de beweging haaks staat op de waarnemingsrichting heb je geen Doppler effect. En gezien de foto, lijkt de waarneming met een rechte hoek te zijn. Alhoewel, op de foto lijkt de schijf toch wat plat te zijn. In dat geval zou je Doppler-effecten links en rechts verwachten en niet boven en onder.
    In het artikeltje dat ik van Eelco om hem moverende redenen niet mag lezen, kom ik Doppler niet tegen. Het is wel ingewikkeld hoor!

  25. Wat denk je, Eppie? Dat de hoog geleerde heren en dames zich niet hebben gebogen over jouw soort aanmerkingen? De mogelijke kritiek is hun niet onbekend en is al lang meegenomen en gepareerd.

  26. Beste Eppi

    Vormen zwarte gaten een bedreiging en zelfs een ondermijning van je jonge-aardecreationisme? Of heb je geen enkele moeite om te aanvaarden dat zwarte gaten bestaan?

  27. Dag Ronald. Ik probeer slechts een plaatje te begrijpen, meer niet. Ik heb dus geen enkele moeite met zwarte gaten, zolang ze maar uit m’n buurt blijven.

  28. Wel leuk Rene, om in je referentie te zien dat doppler inderdaad links of rechts zit als de cirkel afgeplat is. Maar dat is hierboven dus niet zo. Vreemd.

  29. Eppie, doe nou eens wat moeite er iets over te lezen voordat je gelijk weer van alles op gaat schrijven wat niet klopt!

    Eppie: “Het lastige van dit plaatje te koppelen met Doppler is, dat Doppler niet leidt tot verschil in signaalsterkte maar tot verschil in golflengte. ”

    Omdat de waarnemingen in een bepaald golflengtegebied (sub-mm in dit geval) worden gedaan verandert de signaalsterkte dus just wel afhankelijk van of je rood of blauw verschuift.
    Stel je een roodfilter voor, en wat er gebeurt met het gemeten signaal door dat filter. Zo moeilijk is dat toch niet, Eppie?

    Geen idee waarom je met rechts en links aan komt zetten. Doe je er eigenlijk wel moeite voor te lezen wat je aangedragen wordt?? Een retorische vraag … ik denk dat je dat niet doet.

    En waar zeg ik dat je een ‘artikeltje’ niet mag lezen, Eppie? En welk ‘artikeltje’ heb je het over?

  30. Hier is het trouwens Doppler beaming waar het over gaat, wat in het artikel wat ik aandroeg netjes wordt uitgelegd. Als je tenminste de moeite neemt het te lezen …

    Over Doppler beaming: https://en.wikipedia.org/wiki/Relativistic_beaming

    Doppler beaming is de relativistische variant van het klassieke Doppler effect, en niet hetzelfde.

    Het licht wat je ziet in de foto is synchroton straling uitgezonden door hoog-relativistische electronen in de buurt van de event horizon.

  31. Dank je wel, Eelco. Wat je hier schrijft begrijp ik iets beter dan de artikelen die je me aanbeveelt. En misschien zijn er wel anderen die het ook zo vergaat.

  32. Eelco
    “Omdat de waarnemingen in een bepaald golflengtegebied (sub-mm in dit geval) worden gedaan verandert de signaalsterkte dus just wel afhankelijk van of je rood of blauw verschuift.”

    Het zal wel afhangen van de manier van meten , maar op zichzelf lijkt mij de opmerking van Eppie best wel voor de hand liggend.

    Hoe dan ook , het is een bijzonder experiment op de rand van wat mogelijk is , maar enig impact op geloof heeft het volgens mij ook niet.
    Wat mbt tot de discussies op deze site is vooral interessant hoe Heino zijn geloof verdedigd .
    o.a:
    https://tvblik.nl/andries/heino-falcke-4

    Eén van de m.i aardigste opmerkingen in dat programma m.i is dat je niet (aan een ander )kunt bewijzen dat geloof hoop en liefde bestaat .
    (Tenslotte kunnen we niet met zekerheid aantonen dat de ander geen robot is)
    Sommige dingen hoef je dus niet te kunnen bewijzen en dat zit het wetenschappelijk werk niet in de weg .

  33. Andre, het gaat niet om ‘de manier van meten’. Over welke opmerking van Eppie je het hebt weet ik niet: je haalt daar mijn opmerking aan.

  34. Eelco

    Eppie reageerde dacht ik op René 16 APRIL, 2019 OM 11:01
    Waar René schreef:
    “Die komt aan de onderkant naar ons toe, en heeft door het doppler-effect een hogere intensiteit. Als ik het goed begrepen heb, Eelco?”
    Wel wie zwijgt stemt toe 🙂
    En dus kon ik de opmerking van Eppie goed volgen.

  35. Andre,

    Je schrijft:

    “Eén van de m.i aardigste opmerkingen in dat programma m.i is dat je niet (aan een ander )kunt bewijzen dat geloof hoop en liefde bestaat .”

    1. Waarom zouden we moeten bewijzen dat geloof, hoop en liefde bestaan? Moeten we ook bewijzen dat adem, vriendelijkheid en wreedheid onderdeel uitmaken van onze werkelijkheid? Ik bedoel: het is toch vrij evident dat mensen dingen geloven, dat mensen bepaalde zaken hopen en dat mensen kunnen liefhebben en dit ook doen?
    2. Even meegaand in jouw bewijsverhaal: kun je mij vertellen hoe je zou willen BEWIJZEN dat geloof, hoop en liefde bestaan zonder bijvoorbeeld in een cirkel terecht te komen?
    M.a.w. is het niet beter het woord ‘bewijs’ alleen te gebruiken waar het thuishoort: in het recht en in sommige takken van wetenschap?

  36. Nogmaals, Andre, welke reactie van Eppie heb je het over? Hij schrijft daar meerdere dingen, dus waarom moet ik raden welke reactie je bedoeld? Het meeste wat hij daar schrijft klopt niet.

  37. Herhaling voor Eppie:

    1. Welke aannames?
    2. Wanneer zou er volgens jou sprake zijn van een sterk argument tegen de zondvloed, zoals creationisten dat beweren? (eenmalig, wereldwijd, Noach)
    3. Wat is het verschil tussen aannames en bewijs? Kan er bewijs plaatsvinden zonder aannames?
    4. Wat zijn de aannames van creationisten? Bestaat er verschil tussen creationistische aannames en wetenschappelijke aannames, zoals jij die meent te kunnen detecteren?
    5. Hoe kan het dat er nogal wat creationisten zijn die hun overtuigingen hebben verlaten terwijl je het omgekeerd vrijwel nooit ziet?
    6. Zie je er wel EEN argument tegen de zondvloed in of is dit ook weer bedolven onder aannames?
    7. Hoe voorkom jij cognitieve dissonantie? Door hard te roepen dat het allemaal aannames zijn?

    Eppie, kun je je inmiddels aan de beantwoording van deze vragen zetten? Je hebt immers ook tijd om weer allerlei vreemde dingen over zwarte gaten de ruimte in te slingeren.

  38. Dag Andre, dank je. Ik vind je mening zoals gewoonlijk waardevol.
    Dag Eelco, dank je voor de opbouwende wijze waarop je je enthousiasme voor de sterrenkunde met ons leken deelt.
    Dag Arie, ik vrees dat het me niet zal lukken om me aan het beantwoorden van je vragen te zetten. Ik heb niet de indruk dat je in staat bent een tekst op haar merites te beoordelen en voorzie dus geen zinvolle communicatie.

  39. Arie

    “Waarom zouden we moeten bewijzen dat geloof, hoop en liefde bestaan? Moeten we ook bewijzen dat adem, vriendelijkheid en wreedheid onderdeel uitmaken van onze werkelijkheid? ”

    Kijk nu laat je precies zien wat het verschil is . Vriendelijkheid , wreedheid en adem zijn direct waarneembaar /meetbaar.
    Geloof hoop en liefde zijn motivaties, en niet waarneembaar (Nu ja misschien kunnen we ooit enige correlatie leggen met MRI scans en uitgesproken gevoelens , maar zeker ben je dan niet , de anderen zouden immers allemaal robots kunnen zijn zonder bewustzijn)
    Geloof in een persoonlijke relatie met God valt onder … geloof. Ervaring met God valt o.a onder ….liefde
    Ik probeer dus niet te bewijzen dat hoop en geloof bestaan , wat ik (en Heino en zoveel anderen) zeggen is dat dat net zo min bewezen hoeft worden als dat God dwingend bewezen moet worden.

    In het filmpje is dit ongeveer het antwoord van Heino op de vraag van Govert Schilling , die het blijkbaar wel belangrijk vind dat je God kunt bewijzen.

    Schilling vraagt:
    Waarom vind je bewijsvoering en bewijs wel belangrijk als het bijv gaat om zwarte gaten en speelt het plotseling geen belangrijke rol meer als het gaat over het bestaan van God?

    Aan de andere kant is de God -hypothese m.i wel degelijk stevig te onderbouwen . Maar het hoeft niet!

    Als het geloof dus prima te verdedigen valt zonder bewijs dan kunnen waarnemingen die dat geloof ondersteunen alleen maar die verdediging versterken !!

  40. Nogmaals, Andre, welke reactie van Eppie heb je het over?
    Hij schrijft daar meerdere dingen, dus waarom moet ik raden welke reactie je bedoeld? Het meeste wat hij daar schrijft klopt niet.

  41. Eppie aan Arie: “Ik heb niet de indruk dat je in staat bent een tekst op haar merites te beoordelen.”

    Dat kan Arie prima, is mijn indruk. Ik krijg eerder de indruk dat jij je er vanaf probeert te maken zo ….

  42. Eppie,

    “Dag Arie, ik vrees dat het me niet zal lukken om me aan het beantwoorden van je vragen te zetten. Ik heb niet de indruk dat je in staat bent een tekst op haar merites te beoordelen en voorzie dus geen zinvolle communicatie.”

    Jammer, weer een uitvlucht. Eerst geen tijd en nu geen zinvolle communicatie.

    Natuurlijk kan ik prima een tekst op haar merites beoordelen. Ik kan alleen erg slecht tegen dogmatische mensen en ook slecht tegen onzin. Beide aspecten komen in jouw reacties helaas iets te vaak voor. Daarom stelde ik jou een paar open vragen die duidelijk kunnen maken vanuit welk kader jij precies redeneert. Je beroept je immers vaak op veronderstelde naturalistische aannames in de wetenschap zonder ooit duidelijk te maken welke die aannames zijn, waarom daar sprake van zou zijn, wat het eventuele probleem zou zijn en vanuit welke aannames jij zelf spreekt.

    Het is voor mij duidelijk: je bent niet geïnteresseerd in een kritische discussie en probeert die met smoesjes af te kopen zodat de luchtfietserij uit je reacties vrolijk door kan gaan.

  43. Andre, waarom denk jij dat geloof, hoop en liefde niet waarneembaar zijn?

    Ik zie nogal wat van alledrie om me heen, en dat volledig onafhankelijk van religie.

    Ik hoop toch wel wel, en geloof dat eigenlijk ook, dat jij liefde wel kan waarnemen. En dat anderen jóuw liefde kunnen waarnemen. Anders leef je wel in een heel koude wereld.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.