Nog een tussendoortje. Ik kwam net twee berichten tegen die allebei gaan over het ‘letterlijk’ lezen van de Bijbel. Bij Answers in Genesis staat een kort stukje over Genesis 1:15, onde de kop: ‘Does the Moon Really Give Light?’. De auteur neemt de hele Bijbel letterlijk, maar weet ook dat de maan geen licht geeft. Dus wat zegt hij? De maan geeft wel degelijk licht aan de aarde (vs 1:15), want de maan reflecteert zonlicht. De methode van licht geven is niet belangrijk, het gaat om het eindresultaat.
Dat is een prachtig stukje exegetische hersengymnastiek, maar het levert ook een probleem op. Want als je doorleest naar vers 16, dan staat daar dat God twee ‘lampen’ (lights) maakte, het grote en het kleine licht. Er staat niet twee ‘lichtgevers voor de aarde’, nee, twee lampen. En als er staat lamp/licht, dan verwacht je ook een lamp/licht, dus iets dat licht geeft en niet een spiegel. Voor ‘spiegel’ kent de Bijbel prima woorden.
Het stuk van AiG is typerend. Alles letterlijk nemen, maar ondertussen wel allerlei aannames in de letterlijke lezing verstoppen. Waar dat toe kan leiden vertelt pastor Greg Boyd in een video van BioLogos. Hij groeide op met een ultra-letterlijke uitleg van de Bijbel. En, zegt hij daarover, na een semester in college was hij zijn geloof kwijt.
Het is een vast argument van AiG dat mensen die de Bijbel niet letterlijk nemen hun geloof uiteindelijk verliezen. Maar het verhaal van Boyd laat zien dat ultra-letterlijk Bijbellezen tot grote problemen leidt, vooral wanneer mensen zich buiten de evangelische subcultuur wagen. En dat is jammer. En dat is één van de redenen waarom ik ‘Gevormd uit Sterrenstof’ heb geschreven: om te laten zien dat er wel degelijk alternatieven zijn voor de mijns inziens gewrongen uitleg die de AiG-omgang met de Bijbel oplevert.
dat ultra-letterlijk Bijbellezen tot grote problemen leidt, vooral wanneer mensen zich buiten de evangelische subcultuur wagen
Het is dan voordelig voor de subcultuur om mensen te verhinderen zich buiten de subcultuur te begeven: zoals te doen valt door eigen school, reisorganisatie, omroep, dagblad etc.
Beste René,
uiteraard heeft de bijbel altijd gelijk: ook de maan geeft zelf licht (naast de reflecties), maar dan vooral in het verre infrarood en mm golflengtegebied.
Wist je niet dat de bijbelschrijver infrarood ogen hadden, en uiteraard mm golfjes konden waarnemen ?
EDIT: bijbelschrijvers (meervoud) …
Het ergste is dat deze AiG-schrijver de theologische pointe mist die hier gemaakt wordt. De zon en maan worden niet bij naam genoemd, maar worden beschreven als me’oroot, lichten. In de omliggende culturen waren de zon en maan goden, maar door ze hier beschrijven als ‘slechts’ lichten worden ze van hun goddelijke karakter ontdaan.
De Bijbel beschrijft een platte aarde met daaroverheen de hemel als een grote koepel, waarin lichten zitten (sterren, zon en maan). Dit is het beeld dat zich aan het blote oog voordoet en gebruikelijk was in die tijd. Dit is onmogelijk te rijmen met ons eigen wereldbeeld, en dat zou je ook niet moeten willen.
@ Eelco, dank, ik zal je suggestie direct doorsturen naar AiG 😉 .
@ Bart: helemaal gelijk, dat punt maak ik ook in ‘Gevormd uit Sterrenstof’ – en het is bovendien een argument dat zeer goed bekend is onder theologen.
Nog even het AiG stukje gelezen, waar ze schrijven:
“The sun “gives” light on the earth by burning gas and emitting high-energy photons of light, …”
Twee fouten in één zin (‘burning’ en ‘high-energy’) !
@ René
Volgens mij vergis je je heel erg in de bedoeling van de auteur van het stukje bij AiG.
Het gaat zeker niet over letterlijk lezen, de auteur gebruikt dat woord zelfs niet eens. Hij heeft het wel over dat er geen onwaarheden in de Bijbel staan, en dat de Bijbel Gods Woord is. Omdat mensen Gn 1:15 wel eens noemen in een poging de Bijbel te ontmaskeren, wijst de auteur op het perspectief en de waarnemingstaal.
Je schrijft verder “De auteur neemt de hele Bijbel letterlijk” en verderop “Het stuk van AiG is typerend. Alles letterlijk nemen, maar ondertussen…”.
Je zet ‘je opponent’ hiermee wel heel erg makkelijk weg; niemand neemt immers de hele Bijbel letterlijk; ook de mensen bij AiG niet.
@ Pieter, ik zie je punt, maar waarom zegt de auteur dan niet dat het ‘waarnemingstaal’ is? De auteur zegt: “Why does God say the moon gives light when it only reflects light?” en begint dan over ‘inerrancy’ van de Bijbel.
Goed, ik sta wat AiG betreft enigszins voorgesorteerd. Maar naar mijn idee is de manier van redeneren in dit stukje niet behulpzaam, in het licht van het filmpje van Greg Boyd dat ik er na citeer.
@ René, het aspect van de waarneming leid ik af uit de zinsnede “The statement “to give light on the earth” does not in any way contradict what we observe about the sun and moon.” Dat de waarneming klopt is volgens de auteur blijkbaar voldoende criterium. En daarnaast komt de analogie nog, die laat zien dat wij die manier van zeggen ook gebruiken.
Ik reageerde vooral omdat ik er niet zo goed tegen kan als iemand afgerekend wordt op wat hij niet zegt. Maar om eerlijk te zijn stoorde ik me bij het lezen van het stukje van AiG (ik krijg ze via rss) al aan het feit dat AiG tijd besteedt aan het intrappen van open deuren: voor mij was het altijd evident dat de maan ’s nachts licht geeft, net zozeer als ’s ochtends de zon opkomt (hoewel de aarde draait). Iemand die dit ontkent is niet van goede wil, dus is het behoorlijk jammer van de tijd om het uit te gaan leggen. Vandaar dat ik het ook wel met je eens ben dat dit redeneren voor niemand behulpzaam is.
Over het filmpje van Greg Boyd: het probleem zit in het woordje ‘literal’. Dat woord zegt iets over de interpretatiestap. Maar de uitspraak over de vergelijking tussen Gn 1 en het kruis gaat volgens mij zeker op als het gaat over de betrouwbaarheid van de tekst. En dan moet helder zijn dat wat God zegt betrouwbaar is, van het begin tot het einde.