Na alle ophef over evolutieles aan kleuters (een storm in een glas water, of een lichte provocatie van Stichting Oude Wereld, die het advies waarop ze zich baseerden toch moeten hebben gelezen) verscheen eerder deze maand een bijdrage in het RD over de mogelijkheden die het nieuwe curriculum biedt aan (christelijke) scholen. Ik kan die bijdrage niet helemaal plaatsen, overigens. Wat vindt de auteur nu van evolutie?
En afgelopen week verscheen er een nieuwe bijdrage, van een lector van de Driestar Hogeschool. Daar blijkt men bezig met wat sterk lijkt op een creationistisch curriculum, waarbij Darwin op zijn reis met de Beagle gevolgd wordt, maar ook de vraag wordt gesteld of die aardlagen niet door de zondvloed zijn ontstaan. En hoe er ‘archtetypen’ in de Ark van Noach meegingen, die zich daarna tot de bekende diersoorten ontwikkelden.
De lesmethode wordt in samenwerking met de stichting Creaton (van Tom Zoutewell) geschreven. Een probleem is natuurlijk wel dat de leerlingen die deze leerlijn gevolgd hebben, daarna naar een hogeschool of universiteit gaan die hele andere dingen onderwijst. En dat levert een hoop problemen op, ben ik bang.
Ik zie meer in de benadering die in het boekje ‘Terug naar Af‘, uitgegeven door het Gomarus College in Groningen, wordt gebruikt. Dat behandelt de verschillende visies met respect en laat ruimte aan de leerlingen een eigen standpunt te bepalen. Sterker nog, ze volgen een module van enkele weken in 6 VWO, waarin ze leren nadenken over de relatie tussen geloof en wetenschap. Vrijdag is de afronding, en geef ik een korte lezing, waarna de leerlingen workshops krijgen van studenten.
Update 23/3: The Guardian meldt dat creationisme niet op ‘Free Schools’ mag worden onderwezen van het Britse ministerie van Onderwijs. Het Nederlands Dagblad meldt dit vanochtend ook.
http://www.nd.nl/artikelen/2011/maart/22/groot-brittannie-verbiedt-creationisme-op-school
Tja, de onderwijsinspectie laat creationisme op school toe, al staat het niet in het programma.
Een probleem is natuurlijk wel dat de leerlingen die deze leerlijn gevolgd hebben, daarna naar een hogeschool of universiteit gaan die hele andere dingen onderwijst. En dat levert een hoop problemen op, ben ik bang.
In zo’n onderwijsprogramma zal het eerste deel zijn, en dat wordt er dan ook ingehamerd, dat wetenschap niet objectief is, maar dat men wetenschap vanuit verschillende filosofische veronderstellingen kan beoefenen. Dat is niet zo – je kunt niet een handvol veronderstellingen nemen en zeggen: op grond hiervan gaan we wetenschap doen – maar het is de normale opstelling van creationisten zoals Kees-Jan (van Dam) hier ooit in de comments. Het is niet doorgedrongen daar dat wetenschap niet met dit soort willekeur te verenigen is. Wel is het heel effectief: als die houding er voldoende ingehamerd is, kan een eerstejaars die evolutiebiologie krijgt dat gewoon naast zich neerleggen als ‘humanistische wetenschap’. Daarmee is de confrontatie met de feiten ontweken. Wle maakt een dergelijke opstelling met vermenging van geloof en wetenschap juist dat als iemand de feiten aanvaard, er ook geen verbinding met geloof meer mogelijk is.
@ Gerdien
Als je zou moeten kiezen (in de zin van dat het één het ander uitsluit) voor de lesstof van de middelbare school tussen geloof verliezen en evolutietheorie ( dus NIET wetenschap in het algemeen!) , wat wordt het dan?
oops foutje,
ik bedoelde: geloof (in de zin van verliezen) en evolutietheorie
Over meningen, feiten en overtuigingen in het wetenschappelijk domein tegenover de totaal afwijkende gewichten die daar in het maatschappelijk domein aan worden gehangen heeft de astrofysicus Vincent Icke zijn Socrtateslezing 2010 gecomponeerd.
(Een kwartiertje per onderdeel)
1) http://www.youtube.com/watch?v=NV0Z6vlIJig
2) http://www.youtube.com/watch?v=dq2ahO2ct14&NR=1
3) http://www.youtube.com/watch?v=d40MuGNcPh4&feature=related
4) http://www.youtube.com/watch?v=wvbjdlOvb30&feature=more_related
Eén ding staat voor hem voorop en dat is dat evolutiebiologie net zomin als welke wetenschap ook, zou kunnen worden gesplitst in bijvoorbeeld een religieuze astrofysica en een wetenschappelijke.
@Andre maart 23rd, 2011 on 2:47 pm
Zo’n keus tussen geloof en evolutietheorie is niet nodig, dat is het punt. Mensen worden tot die keus gedwongen door een creationistische vooropleiding op de middelbare school. Als zulke mensen met een creationistische vooropleiding merken dat hun iets voorgelogen is door de zeer christelijke school, zullen ze eerder het geloof verwerpen dan vrijzinniger worden. Dat zullen de problemen zijn waar Rene bang voor is.
Studeren maar de wetenschap verlaten is de andere mogelijkheid. Tenminste, er zijn genoeg studies waar evolutie niet speelt, wegenbouw of zo.
@ Roeland, geheel met die laatste zin eens. Maar er is een grens tussen feiten en meningen of waarde-oordelen, en die kom je in de (evolutie)biologie nu eenmaal wat vaker tegen dan in de astrofysica.
René,
Wat je bij de evolutiebiologie vaker tegenkomt is het botsen tussen wetenschappelijke feiten en maatschappelijke overtuigingen. En die overtuigingen storen zich nauwelijks aan wetenschappelijke feiten.
En in het maatschappelijk verhouden tellen meningen zeer zwaar terwijl ze in het wetenschappelijk domein nog met ondersteunend onderzoek moeten worden opgewerkt tot feiten.
Dát was de clou van Icke’s verhaal.
Wat jij opmerkt lees ik als het bekende gegeven dat iedereen meent over de evolutiebiologie een mening te kunnen poneren en handhaven op basis van een openbaringsgeschrift en dat bij andere takken van wetenschap wel uit het hoofd laat.
Gerdien omschrijft hierboven de zorg (die ik niet heb) heel duidelijk.
Misschien mag de plagerige vraag worden gesteld wat erger zou zijn: het creationistisch geloof verwerpen door of non-theist, of door niet creationistisch islamiet te worden.
@ Roeland, aan de evolutietheorie worden nu eenmaal gemakkelijk uitspraken over zingeving en dergelijke gekoppeld. Maar dat gebeurt niet exclusief door gelovigen. Ook wetenschappers bezondigen zich daar op grote schaal aan. Neem Richard Dawkins als extreem voorbeeld. Feiten en meningen lopen constant door elkaar. Ook in de boeken van Gleiser, Hawking, noem maar op.
Je doet net alsof atheïsten zich op pure ratio baseren. Daarmee hang je volgens mij een soort wetenschappelijk positivisme aan dat al een paar decennia geleden is afgeserveerd.
Je slotvraag is even nietszeggend als die van Andre hierboven, met alle respect voor jullie beiden. Ik zou je ook kunnen vragen wat erger is, evolutie verwerpen of een strikte utilist worden. Ook een onzinnige keuze.
@Gerdien
“Zo’n keus tussen geloof en evolutietheorie is niet nodig, dat is het punt”
Ten dele mee eens. Het kleine offer dat je dan wel moet brengen is alle aanspraken op verifieerbare feiten laten varen.
Voor sommigen gaat er dan toch wat van de glans verloren.
Echter het is geen antwoord op de ( theoretische) vraag. (die misschien een tikkeltje impertinent karakter heeft)
@Andre
Het kleine offer dat je dan wel moet brengen is alle aanspraken op verifieerbare feiten laten varen.
Dit begrijp ik niet.
Rene,
Mijn slotvraag was niet ingegeven door Andre, maar door het dilemma dat Gerdien presenteerde, namelijk die tussen eerder het geloof verliezen dan vrijzinniger worden. Ik vulde aan met islamiet worden. Ook een geloof zo je weet, maar toch vaak niet iets wat wordt gezien als je geloof behouden als je dáár toe overgaat.
Wel met je eens dat zingevingsuitspraken vaak hand in hand gaan met (onaantastbare) overtuigingen, ook de niet religieuze.
Ik zie dat duidelijk in de kwakzalverij, maar ook bij diverse esoterische genootschappen die ik als een soort veldwerk met enige regelmaat bezoek. Absoluut immuun tegen elke feitelijke tegenspraak.
Dawkins heb ik overigens geen zingeving zien verbinden aan iets wat je zijn overtuiging zou kunnen noemen. Maar misschien heb jij daar een (erg) scherp oog voor?
@Gerdien
Nieuwe poging:
“Ten dele mee eens. Het kleine offer dat je dan wel als creationist moet brengen is dat je alle aanspraken om gebeurtenissen , zoals die in de bijbel worden gepresenteerd, als verifieerbare feiten te zien , moet loslaten.”
@Andre
Het kleine offer dat je dan wel als creationist moet brengen is dat je alle aanspraken om gebeurtenissen, zoals die in de bijbel worden gepresenteerd, als verifieerbare feiten te zien, moet loslaten.
Voor sommigen gaat er dan toch wat van de glans verloren.
1 Er staan verifieerbare feiten in de bijbel, als het bestaan van Jehu, Omri, en de namen van legeroversten die Jeruzalem veroverden en ook in het boek Jeremia genoemd worden. Ik noem geverifieerde zaken, geschiedeniszaken, waarbij de namen ook uit andere bron bekend zijn.
2 Aanspraken om alle gebeurtenissen, zoals die in de bijbel worden gepresenteerd, als verifieerbare feiten te zien, moet je niet willen. Dan maak je geloof volledig afhankelijk van wetenschap, en gaat het geloof onderuit, vroeg of laat. Het hele idee dat je alle gebeurtenissen in de bijbel als verifieerbare feiten zou willen beschouwen is trouwens een verlichtingsopvatting van geloof, een late interpretatie onder druk van gangbare denkpatronen. Er is helemaal geen noodzaak om geloof afhankelijk te maken van verifieerbare feiten, buiten het individuele gevoel.
3 Echt vervelend is dan het volgende: als geloof afhankelijk is van verifieerbare feiten, is het dan wel geloof?
4 Voor sommigen gaat er dan toch wat van de glans verloren. Ja, maar dat is al een capituleren voor de moderne tijdgeest die verifieerbare feiten boven geloof stelt.
@ Gerdien, Andre, ik ben het eens met Gerdien hierboven. Wat je feitelijk doet, Andre, is een strikt modern (in de filosofisch zin) standpunt innemen over de Bijbel, namelijk dat deze volgens wetenschappelijke normen verifieerbaar moet zijn om ‘waar’ of ‘geloofwaardig’ te zijn. Dat is volgens mij een heilloze weg, zie bijvoorbeeld de problemen die Gerdien hierboven schetst. En waarom kijk je met zo’n modernistische bril naar de Bijbel?