De tweet van de week ging tot nu toe over Richard Dawkins. In het kader van fair play zou het goed zijn ook eens iemand anders onder de loep te nemen. En wie beter dan de tegenpool van Dawkins, Ken Ham van Answers in Genesis.
Ik heb even naar de twitteraccount van Ham gekeken, maar het enige dat hij doet is zijn nieuwe bijdragen aan de website van AiG aankondigen. Niets inhoudelijks. Gelukkig kwam ik een verwijzing tegen waar een stukje van Ham werd besproken. Een stukje waar ik heel erg boos van werd. Verdrietig ook een beetje. Ham moet nodig over de knie, want dit soort praat is echt stuitend.
Ik waarschuw de trouwe lezers van dit blog zonder kerkelijke achtergrond maar even, mijn kritiek op Ham is hier puur theologisch. Niet onbelangrijk, aangezien het hele wetenschappelijke wereldbeeld van AiG voortkomt uit hun theologische standpunt. Ik heb ook even gedacht om een serie te beginnen naar aanleiding van de ‘tien beste bewijzen voor een jonge aarde’, maar geologie is niet helemaal mijn ding, en anderen pakken dit beter op dan ik zou kunnen.
Ken Ham reageert op een uitspraak van een sterrenkundige van het Vaticaan. Die stelt dat hij geen probleem heeft met het bestaan van buitenaards leven. ‘Intelligent aliens may be living among the stars and are likely to have souls’, heeft hij gezegd. En daarom zou hij er ook geen probleem mee hebben zo’n alien te dopen (vermoedelijk zodra deze daarom gevraagd heeft).
Ken Ham meent dat de betreffende geestelijke het evangelie niet begrepen heeft. Wat dan volgt is een constructie die a) betekent dat ik Richard Dawkins deels gelijk moet geven en b) net zo slecht in elkaar zit als het gemiddelde wetenschappelijke argument van Ken Ham.
Om bij a) te beginnen: Richard Dawkins heeft wel eens gezegd dat christenen een ‘puny little universe’ bewonen. Een armzalig, bekrompen, klein universum. Daar was (en ben) ik het niet mee eens. Mijn universum is net zo groot en oud als dat van Dawkins. Wat meer is, buiten dat universum bestaat in mijn wereldbeeld nog een God die dit allemaal heeft bedacht en gemaakt, dus er is iets dat nog groter is dan het universum.
Maar het argument van Ken Ham toont aan dat hij inderdaad in een bekrompen klein universum woont. Wat zegt hij? Ik citeer het maar even in z’n geheel.
“The Bible makes it clear that Adam’s sin affected the whole universe. This means that any aliens would also be affected by Adam’s sin, but they can’t have salvation. One day, the whole universe will be judged by fire, and there will be a new Heavens and earth. God’s Son stepped into history to be Jesus Christ, the “Godman,” to be our relative, and to be the perfect sacrifice for sin—the Savior of mankind.
Jesus did not become the “GodKlingon” or the “GodMartian”! Only descendants of Adam can be saved. God’s Son remains the “Godman” as our Savior. In fact, the Bible makes it clear that we see the Father through the Son (and we see the Son through His Word). So to suggest that aliens could respond to the gospel is just totally wrong.
An understanding of the gospel makes it clear that salvation through Christ is only for the Adamic race—human beings who are all descendants of Adam. While baptizing an alien might feel good, it would have no more spiritual consequence than baptizing a chicken or a fallen angel.
Baptize an alien indeed!”
Zo.
Laten we even bedenken wat het universum van Ham precies is. Dat universum is ongeveer tienduizend jaar geleden geschapen, grotendeels zoals het nu is. De huidige levensvormen zijn ook geschapen zoals ze zijn, behalve dat er net na de zondvloed een snelle evolutie heeft plaatsgevonden, waardoor Noach bijvoorbeeld alleen maar een stuk of vier dinosauruspaartjes mee hoefde te nemen. Maar in essentie is wat we zien als zodanig door God geschapen.
Op aarde leefde om te beginnen één mensenpaar, Adam en Eva, die tegen het gebod van God ingingen en daardoor een ‘kosmische zondeval’ veroorzaakten. Niet alleen zij zelf, maar de hele schepping (dus het hele universum) viel in zonde. Voor de zonde aten alle dieren strikt vegetarisch. De gevolgen waren dat sommige soorten jagers werden. Voor de zondeval was er geen dood voor alles wat ‘adem’ heeft, na de zondeval wel. Ik ga nu even niet in op de specifieke Bijbelverzen waar Ham c.s. dit beeld uit halen.
Sinds de zondeval is er slechts een paar duizend jaar verstreken. Een belangrijke gebeurtenis was de komst van Jezus naar deze aarde. Hij stierf voor de zonden van de mensheid, stond op de derde dag weer op en ging veertig dagen later terug naar de Vader. Sinds die tijd wordt het evangelie verkondigd: iedereen die Jezus aanneemt als Heer en vergeving vraagt voor zijn zonde maakt deel uit van het Koninkrijk van God.
Of jullie dit nu geloven of niet is even niet het punt. Het punt is dat Ham dit gelooft. De laatste alinea (over Jezus) is bovendien een centraal punt voor heel het (orthodoxe) christendom. De leeftijd van de aarde en de ‘kosmische zondeval’ zijn, laat ik het zo formuleren, minder centraal.
Nu dan de aliens. Stel, er landt een ruimteschip met buitenaardse wezens. We hebben het hier namelijk niet over Marsmicroben, de man van het Vaticaan heeft het over wezens die naar zijn idee ‘een ziel’ hebben. Opnieuw, het gaat hier niet om wat een ‘ziel’ is, belangrijk is dat het hier wel moet gaan om bewuste en intelligente wezen. Die op een of andere manier op aarde terechtkomen, dus vermoedelijk technologisch geavanceerder zijn dan wij.
Volgens Ham is het eenvoudig: deze aliens stammen niet af van Adam, zijn wel getroffen door de kosmische val (net als het complete universum) maar kunnen dus niet deel hebben aan de redding door Christus.
Laten we dit argument eens anders neerzetten. Aangezien het universum van Ham tienduizend jaar oud is, kan dat alien ras niet zijn geëvolueerd uit een lagere levensvorm (dat kan volgens Ham trouwens sowieso niet). Dus deze levensvorm moet door God zijn geschapen met bewustzijn en een grotere intelligentie dan de mens. Let wel: door God geschapen.
Ham gaat er dus vanuit dat God a) intelligente wezens buiten de aarde heeft geschapen maar b) het eeuwige lot van deze wezens heeft verbonden aan twee mensen op Aarde en c) toen het daar mis ging en hij zijn eigen Zoon stuurde om de kloof tussen hem en de mensen, de overige intelligente schepsels in het universum hier van buiten sloot.
Dit moet dezelfde Godheid zijn waarvan Johannes schreef: ‘Want al zo lief had God de wereld, dat hij zijn enig geboren zoon gezonden heeft opdat een ieder die in hem gelooft, niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft’. Het gaat hier om de liefde van God voor de mensen, en voor de hele schepping. Romeinen hoofdstuk 8 stelt bovendien dat de hele schepping vernieuwd zal worden.
Ik heb een maand of wat geleden in onze kerk gepreekt over de schepping: over de manier waarop God daarbij betrokken is en over de opdracht aan de mens de schepping te bewaren. Er is door de eeuwen heen in het christendom aandacht geweest voor de schepping (al is dat niet altijd en overal even sterk geweest), met Franciscus van Assisi als lichtend voorbeeld.
Maar Ham leeft in een klein, bekrompen universum waar alles wat hij leest letterlijk genomen moet worden (jawel Richard D, in this case you are absolutely right!). Als hij één uitzondering toelaat, zou hij op een hellend vlak belanden dat in de hel eindigt. Het verdrietige hierin is natuurlijk dat je geen enkel geschrift compleet letterlijk kunt lezen. Daar leent taal zich niet voor. Ook in dit blogje staan ongetwijfeld passages die beeldend bedoeld zijn (ik heb ze er niet bewust in gestopt, maar het kan bijna niet anders).
Ham kan daarom geen ruimte maken voor niet-Adamitische wezens. Wat Jezus kwam als ‘laatste Adam’ (opnieuw: Romeinen) om de zonde van de eerste Adam te verzoenen. Het komt niet in zijn hoofd op dat er meer zou kunnen zijn dan wat er in de Bijbel staat. De tekst over de laatste en eerste Adam wordt door AiG (en andere jonge aarde creationisten) standaard gebruikt om te ‘bewijzen’ dat het Nieuwe Testament Adam als letterlijke stamvader van al wat leeft neemt.
De opmerking van Ham werd ingegeven door de noodzaak om de Bijbel letterlijk te lezen, daar heeft hij zijn hele imperium op gebouwd. Dus kan hij geen uitzonderingen maken, hij maakt liever een karikatuur van God zelf – door te suggereren dat deze intelligente schepsels verdoemt. Ham gaat hier als een olifant door de porseleinkast van de verzoening. Hoewel de synode van de PKN recent de hel niet heeft afgeschaft en alverzoening afwees, is het denken over deze onderwerpen doorgaans genuanceerd, simpelweg vanwege het feit dat mensen hier niet over gaan.
De theologie van Ham is al even bekrompen als zijn fysieke wereldbeeld. Ga maar na; er is een God, die hemel en aarde geschapen heeft, en al het leven in het universum. Die God zou dan willens en wetens door hem zelf geschapen intelligente wezens veroordelen tot een eeuwige dood (ik neem aan dat ze volgens Ham ook niet in aanmerking komen voor de hel), omdat zij niet van Adam afstammen?
God heeft de mens gewild als wezens met wie hij een relatie aan kon gaan, dat is een tamelijk standaard gegeven in iedere christelijke theologie. Die aliens met hun ruimteschip zijn duidelijk in staat om – net zo goed als de mens – een relatie met deze God aan te gaan. Dat Ham dit ontkent, doet een enorme afbreuk aan het evangelie dat hij claimt te verdedigen.
Grappig is trouwens dat de christelijke auteur C.S. Lewis (waarvan Answers in Genesis met graagte verhaalt dat hij tegen evolutie zou zijn) de zogeheten ‘ruimte-triologie’ heeft geschreven (Out of the Silent Planet, Perelandra en That Hideous Strength). Drie boeken waarvan de eerste twee delen spelen op respectievelijk Mars en Venus. Elke planeet blijkt zijn eigen ‘Adam en Eva’ te hebben gehad en heeft daardoor een eigen relatie met de schepper. Iets wat volgens Ham niet kan.
Als er aliens landen, en er wil er eentje gedoopt worden, is hij welkom. De rest laten we aan God over.
Ten slotte: de kop boven dit artikel bevat geen spelfout.
René,
Je spreekt de volgende wens uit:
— Als er aliens landen, en er wil er eentje gedoopt worden, is hij welkom. De rest laten we aan God over.—
Geldt ook voor mensen dat er met dopen gewacht moet worden tot daartoe bewust de wens wordt uitgesproken, of vallen mensen onder de rest?
Theologisch bezien uiteraard.
@ Roeland, als ze oud genoeg zijn om een interstellair ruimteschip te besturen in ieder geval wel!
René,
In een video van aug. 2012
http://m.oneplace.com/ministries/answers-in-genesis/listen/baptizing-an-alien-289782.html
zegt Ken Ham, dat het ondenkbaar is dat er aliens bestaan die gedoopt zouden moeten worden. De zonde van Adam heeft het hele universum aangetast en God heeft zijn focus op de aarde om het mensdom van zonde te verlossen. Hij is mens geworden, geen alien. Daar aliens geen mensen zijn, vallen ze buiten de verlossing door Jezus – zij zouden dus te lijden hebben onder de zonde van mensen van een voor hen onbekende planeet – ondenkbaar zegt Ham, ergo: er zijn geen aliens.
Dat is dus wel een heel andere insteek. Inderdaad zegt Hebreeën dat God zich niet over engelen ontfermt.
@René,
“De theologie van Ham is al even bekrompen als zijn fysieke wereldbeeld. Ga maar na; er is een God, die hemel en aarde geschapen heeft, en al het leven in het universum. Die God zou dan willens en wetens door hem zelf geschapen intelligente wezens veroordelen tot een eeuwige dood (ik neem aan dat ze volgens Ham ook niet in aanmerking komen voor de hel), omdat zij niet van Adam afstammen?”
Er zijn ook christenen die er van overtuigd zijn dat God door hemzelf geschapen intelligente wezens hier op aarde willens en wetens zal veroordelen tot een eeuwige dood, omdat zij Jezus niet als verlosser aanvaarden. Welk percentage christenen denkt zo? Ik ken de getallen niet, maar als ik zo een natte vinger in de lucht steek zijn dat er spectaculair veel meer dan alleen die paar fundamentalisten van het type AIG.
@ Jaap, In het stuk van Ham dat ik citeer is zijn redenering slechts dat ze niet gered kunnen worden, niet dat ze niet bestaan. Mijn punt is dat de extreme hermeneutiek die Ham (c.s.) toepassen tot dit soort merkwaardige theologische uitwassen leiden. Dat zou te denken moeten geven.
@ Ludo, bij het schrijven van deze blog realiseerde ik mij terdege dat dit soort reacties zou komen. Het punt dat ik echter wilde maken is dat Ham niet alleen een extreme positie inneemt in de natuurwetenschappen, maar dat zijn manier van Bijbellezen ook extreme opvattingen over de kern van het evangelie oplevert (zie ook mijn reactie aan Jaap).
Het essentiële verschil is dat de wezens hier op aarde een keuze hebben. De aliens hebben die volgens Ham niet. Daar is van alles over te zeggen, waarbij ook de mainstream van orthodoxe christenen doorgaans stelt dat wij mensen niet weten waar de grenzen liggen – met een verwijzing dat God niet alleen oordeelt, maar vooral rechtvaardig oordeelt.
Maar René, ik vind dat je iemand’s uitspraken moet bezien in het licht van zijn andere uitspraken. Als je dat wat Ham zegt in die audio (sorry, was geen video) combineert met zijn uitspraken in dat stukje, dan bedoelt hij: als er aliens – intelligente wezens – zouden bestaan, dan zouden ze, aangezien Jezus nu eenmaal voor de zondige mensen mens is geworden, niet gered kunnen worden en verloren zijn, volkomen buiten hun schuld. En daarom kan dat niet. Er bestaan gewoon geen aliens, die gedoopt zouden moeten worden. Dat komt inderdaad in dat eerste stukje niet uit de verf, maar ervan uitgaande dat Ken Ham ook weer niet zóó mal denkt, ben ik verder gaan zoeken en kwam bij die aanvullende uitspraak terecht, waaruit in ieder geval blijkt dat Ham niet zo extreem is dat hij denkt dat er onschuldige en toch niet niet te verlossen verdoemde wezens in dit heelal zouden kunnen rondzwerven.
Over extreem gesproken: ik vind de uitspraak van die Vaticaanse broeder ook buitennissig. Wat weet je van aliens, zo ze al bestaan, over hun eventuele relatie met God, zondigheid etc. Over hun noodzaak om verlost te worden, als dat nodig mocht zijn, en hoe God dat in hun geval zou doen etc. Dwaze speculatie toch om ze al voorbarig broeder te noemen?
Extreem vreemde uitspraken roepen misschien wel extreem vreemde reacties op, waarbij ik Ham’s reactie toch nog minder uit de lucht gegrepen vind, dan die van frater X.
Maar wagend om nu noch zelf wat zinnigs erover te zeggen:
Als het waar is dat
* het hele universum is aangetast door de zonde, kortom, dat de mens in zijn val alles en iedereen heeft meegesleept
*er intelligente aliens bestaan
en we zeker weten dat
* door het offer van Jezus niet alleen de mens, maar ook de gehele schepping ” zelf van de dienstbaarheid aan de vergankelijkheid bevrijd zal worden tot de vrijheid van de heerlijkheid van de kinderen van God” – Rom. 8 : 21 .
dan kunnen we gerust stellen dat
*eventuele aliens, indien onschuldig, mede bevrijd zijn, zonder dat ze een doop nodig hebben. Het dierenrijk is ook niet schuldig en wordt mee bevrijd met de mens.
*eventuele aliens, als ze, hoewel meegesleept door de menselijke val, ook zelf schuldig zijn geworden, volgens wat wij van God’s karakter kunnen weten, ook op de genade van God zullen mogen rekenen. God zal dat dan wel op die planeten regelen en ik denk niet dat ze zo nodig hier moeten komen om gedoopt te worden.
Kortom, ik denk niet dat we ons veel zorgen hoeven te maken om het zieleheil van E.T. En het is waarschijnlijk ook een beetje vergezocht.
Ken Ham brengt bij mij nogal wat slechte eigenschappen naar boven, en ik wordt er ook nogal verdrietig van, dus ik probeer dit type mens toch vooral te vermijden tegenwoorden (als het kan).
Wel een opmerking over jouw uitspraak “aangezien het hele wetenschappelijke wereldbeeld van AiG voortkomt uit hun theologische standpunt.”:
Het AiG heeft geen wetenschappelijk wereldbeeld.
Uit de geloofbelijdenis van Ken Ham’ s AiG :
« The Noachian Flood was a significant geological event and much (but not all) fossiliferous sediment originated at that time. »
Dit is een gedeeltelijk op « wetenschap » gebaseerde uitspraak. Deze uitspraak zou gebaseerd zijn op de geologie, of om preciezer te zijn, op de sedimentologie.
Je hebt de katholieken, die baseren zich op de Bijbel én historie, je hebt de protestanten, die baseren zich uitsluitend op de Bijbel, nu heb je ook Answersingenesis, die zich baseren op de Bijbel én « wetenschap ». Weer eens wat anders.
@René,
Net als de eventuele aliens hebben ook lang niet alle Aardlingen de keuze voor Jezus aangeboden gekregen, alle evangelisatie en zending ten spijt. Sinds de kruisiging zijn er miljoenen, eerder nog miljarden, mensen gestorven zonder ooit van Jezus gehoord te hebben. Er zijn ongetwijfeld uiteenlopende ideeën onder christenen over wat precies hun lot is, maar dat je zonder Jezus niet tot ‘verlossing’ komt (en het je dus slecht zal vergaan!) is toch een leerstuk dat centraal staat in het christendom. Dat was ook mijn vraag in mijn vorige reactie: welk percentage christenen denkt zo? Google gaf geen duidelijk antwoord, misschien kan jij een schatting geven René?
Ik zie vooralsnog niet hoe het godsbeeld van Ken Ham zoveel cynischer is dan dat van de meeste christenen.
@ Eelco: betere formulering zou zijn geweest ‘het beeld van de wetenschap dat AiG heeft’.
@ Jaap: Die context had Ham zelf aan moeten brengen. Het is nogal een fundamenteel verschil of je zegt: ‘Intelligente aliens kunnen niet bestaan volgens mijn bijbelvisie’ of ‘het evangelie geldt niet voor intelligente aliens’. Dat laatste is wat hij in het geciteerde stuk (van Ham’s eigen hand!) beweert. Ik ben het met je eens dat dit alles zeer speculatief is. Daarom moet je er dus niet zo ongenuanceerd over spreken als Ham nu doet.
@ Ludo Je hebt absoluut een punt, maar daar is dan ook al heel lang over nagedacht. De korte samenvatting is dat een groot deel van de christenen erkent simpelweg niet te weten hoe het exact zit. Er zijn stromingen (nu en in de geschiedenis) die het wel heel zeker denken te weten. Ik ken ook geen percentages. Op dit moment zou ik zeggen dat de overgrote meerderheid (variërend van midden-orthodox, orthodox tot evangelisch) er vanuit gaat dat, zoals ik schreef, God rechtvaardig oordeelt.
C.S. Lewis geeft een mooi voorbeeld in het laatste deel van zijn Narnia boeken: daar wordt een oprechte aanbidder van de afgod Tash toch ‘gered’ door Aslan, omdat hij oprecht was.
Mijn punt is dat hier genuanceerd over wordt gedacht, maar dat Ham – vanuit zijn ultra-letterlijk bijbelgebruik – alleen maar kan zeggen dat het evangelie niet voor aliens is. Of dat ze niet kunnen bestaan, zie commentaar Jaap.
@Rene: met die formulering kan ik instemmen
@Leon:
een geloofsbelijdenis is per definitie al geen wetenschap. En de ‘Noachian Flood’ is een religieus begrip, geen wetenschappelijk.
Verder kent het AiG een ‘statement of faith’ wat elke vorm van wetenschap uitsluit.
@Eelco
Je hebt helemaal gelijk met je eerste opmerking, ik had « wetenschap » dan ook tussen aanhalingstekens geplaatst. Maar Ken Ham maakt nu juist van (zijn) wetenschap wél een basis voor zijn geloofsbelijdenis, wat weer in tegenspraak is met de Bijbel (bijvoorbeeld Spreuken 3:5, 2 Cor 1:12. Kortom, Ken Ham spreekt zichzelf tegen ( 1 Cor 3:19).
Je tweede opmerking mag je me uitleggen. Hoezo sluit een geloofsbelijdenis elke vorm van wetenschap uit ? De meeste kerken hebben een geloofsbelijdenis, de katholieke kerk al 1600 jaar (het « credo »).
Leon, het ‘statement of faith’ sluit wetenschap uit … heb je het al eens gelezen ? Als je je daar aan MOET houden kun je geen wetenschap meer bedrijven …
@Eelco,
Ik dacht even dat je het over geloofsbelijdenissen in het algemeen had. Je hebt helemaal gelijk, de ‘statementh of faith’ van AiG sluit wetenschap uit. Ze zijn een nieuwe geloofsrichting begonnen, net zo iets als de Mormonen die zich én op de Bijbel én op ene John Smith baseren.
Maar om terug te komen op de aliens, onlangs probeerde jij mij uit te leggen waarom we, met al die miljarden mogelijkheden, toch we géén contact hebben met aliens. Waarbij ik volgens mij toch allerlei enigszins vergezochte aannames moest maken. Onlangs blogde Réné over Krauss, die allerlei, volgens mij vergezochte, aannames maakt waarom er wél iets is in plaats van niets. Dan zijn er ineens wél miljarden universa, dan kan er ineens, volgens de kwantumtheorie, wél iets uit niets ontstaan.
Op het plaatje van de aliens zien we toepasselijk een luchtfietser, waarom is dat verhaal van Krauss nou géén luchtfietserij? Ik heb het gevoel dat er met twee maten gemeten wordt, alsof de sterrenkijker de ene keer zus en de andere keer zo houden.
@Leon, als ik iets geleerd heb in al die jaren dat ik al astronoom ben dan is het wel dat de grootte van ons heelal (en dan heb ik het nog niet eens over ‘het’ heelal) voor mensen niet eenvoudig voor te stellen is. Maar in beide gevallen is het géén luchtfietserij, ook al is er nog veel onbekend. De aannames zijn bepaald niet vergezocht (er zijn goede redenen voor), maar kwantitatief nog wel erg onzeker.
@René,
“Op dit moment zou ik zeggen dat de overgrote meerderheid (variërend van midden-orthodox, orthodox tot evangelisch) er vanuit gaat dat, zoals ik schreef, God rechtvaardig oordeelt.”
Ik zou eerder zeggen dat niet alleen een overgrote meerderheid van de christenen, maar zelfs alle gelovigen er vanuit gaan dat God rechtvaardig oordeelt. Ik moet de eerste mens nog tegenkomen die gelooft in een god die fundamenteel anders denkt over goed en kwaad dan hijzelf.
Ken Ham, de Paus, Osama Bin Laden, C.S. Lewis, Mohammed B., Martin Luther, René Fransen: allemaal gaan ze er vanuit dat God rechtvaardig oordeelt. Hoe zouden ze anders kunnen?
Ken Ham gelooft naar mijn idee oprecht in een rechtvaardige god. Dat ik zijn opvattingen niet deel of zijn god niet aanneem doet daar niets aan af.
Als er aliens landen die ons vertellen dat er geen god bestaat. En ons tevens vertellen hoe het leven zich heeft ontwikkeld. Dan zitten degenen die een theologische blauwdruk aan het schrijven zijn voor ET en zijn metgezellen met een probleem. Kunnen we daar niet even rekening mee houden. Of is dat niet het gewenste scenario.
@ Piet, dat is zeker een mogelijk scenario. De landing van aliens is denk ik de meest objectieve test van aardse religie.
René,
Dat impliceert toch dat een ietsje meerkennis voldoende zou zijn
om aardse religies te (dis)kwalificeren?
Hoeveel meerkennis ongeveer?
Een goed gesprek met een alien. Een schepper van het universum suggereert een universale aanwezigheid en dito bekendheid.