(Update 25/3: Gert Kwakkel, promoter van Van Bekkum, heeft vandaag een interessant opiniestuk in het ND: ‘Deskundige hulp nodig bij het lezen van de Bijbel‘.
Afgelopen donderdag promoveerde Koert van Bekkum, adjunct-hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad, aan de TU Kampen. Onderwerp van zijn proefschrift, dat hem het predicaat ‘cum laude’ opleverde, was het bijbelboek Jozua.
Vandaag heeft het ND op de voorpagina een hoofdredactioneel commentaar, mede naar aanleiding van een interview met Van Bekkum dat afgelopen maandag werd gepubliceerd. Van Bekkum plaatst kanttekeningen bij bepaalde teksten uit Jozua. Hoewel hij het boek historisch ziet, zitten er elementen in die duidelijk niet historisch zijn.
Van Bekkum probeert niet alle oneffenheden glad te schrijven, maar ziet ze onder ogen, waarbij hij ook de archeologie betrekt. Het is een beetje het archeologische equivalent van wat ik probeer te doen met de biologie. Niet bang zijn voor de feiten.
Het artikel over Van Bekkums proefschrift leverde wel een serie ingezonden brieven op. Natuurlijk is dit weer ‘verontrustend’ voor het behoudende deel van de (vrijgemaakt gereformeerde) kerk. Maar ook – en opnieuw – een teken dat er orthodoxe gelovigen zijn die hun ogen niet sluiten voor feiten uit de wetenschap. Mooi werk.
Uit het ND-commentaar: “Nu heeft Van Bekkum er geen enkele twijfel over laten bestaan dat de Heilige Schrift het betrouwbare Woord van God is.”
Hiermee heeft Van Bekkum zijn wetenschappelijke geloofwaardigheid meteen te grabbel gegooid. Als wetenschapper hoor je alle mogelijkheden open te houden, ook dat de Bijbel niet betrouwbaar is. Dit lijkt erg op de geloofsbelijdenissen van creationisten.
Op het gebied van de bijbelwetenschap is de kloof tussen wat aan de Rijksuniversiteiten onderwezen wordt en in Kampen aan de Broederweg erg groot, vooral op het gebied van Nieuwe Testament. Als mensen al wat `ruimer’ denken lopen ze direct het risico het doelwit te worden van de fundamentalistische flank in de GKV.
Het citaat wat Bart hierboven geeft lijkt me inderdaad in direkt conflict met je stelling dat Koert van Bekkum wetenschappelijke feiten onder ogen wil zien.
Het hele proefschrift van Van Bekkum is hier als PDF gratis te downloaden:
http://igitur-archive.library.uu.nl/theol/2010-0316-200305/UUindex.html.
Ik geef direct toe dat het commentaar van het ND te denken geeft. Toch kijk ik direct op als ik in het proefschrift lees dat één van zijn promotoren prof.dr. Ed Noort is (en G. Kwakkel, volgens het voorwoord van Van Bekkum ooit een promovendus van Noort). Noort is een van de grootste Jozua-kenners ter wereld, en werkte tot vorig jaar aan de Rijksuniversiteit Groningen (in zijn afscheidsrede veegde hij de vloer aan met de bijbelopvatting van creationisten!). Ik heb nog Oude Testament van hem gehad. Als hij zich inlaat met een dergelijk proefschrift (m.a.w. zijn naam en daarmee academische integriteit aan wil verbinden), dan is het proefschrift van gedegener kwaliteit dan het commentaar van het ND doet vermoeden.
Mijn vermoeden is eigenlijk dat het ND-commentaar vooral een sussend en apologetisch karakter heeft en naar de lezers de indruk moet uitstralen dat Van Bekkum vooral niet aan Gods Woord heeft getornd.
Dat wordt goed duidelijk als je even de samenvatting leest. De conclusie die Van Bekkum uit zijn proefschrift trekt is dat Jozua gezien kan worden als een stuk oude Hebreeuwse geschiedschrijving. En natuurlijk klopt dat! Het ND stelt dan ook triomfantelijk: “Van Bekkums conclusie is nu dat de betrokken gebeurtenissen ‘gewoon historisch’ zijn en dus hebben plaatsgevonden. Maar dat betekent niet per se dat alles wat beschreven wordt letterlijk genomen behoeft te worden.” En dat laatste, daar zit natuurlijk het punt. Jozua is geen geschiedschrijving zoals wij dat vandaag de dag zouden opvatten, omdat “feit” en “fictie” (anachronistische termen in het kader van de bijbelse vertelstructuur) in Jozua door elkaar lopen – zoals in iedere bijbelse geschiedschrijving!
Met andere woorden: je kunt Van Bekkums proefschrift interpreteren als een “bevestiging” van de historische betrouwbaarheid van de Bijbel (wat het ND dus doet), maar je zou het proefschrift ook anders kunnen lezen, namelijk als een proeve van bewijsvoering dat een letterlijke bijbellezing gewoon niet mogelijk is, omdat de bijbelse geschiedschrijving helemaal geen objectieve geschiedenis beoogt, op de manier waarop vandaag de dag bijvoorbeeld boeken over WOII of andere historische gebeurtenissen geschreven worden. Wat wij vandaag “feit” en “fictie” noemen, lopen door elkaar, en kunnen niet gemakkelijk van elkaar onderscheiden worden. En wat voor Jozua geldt, geldt grosso modo voor het hele Oude Testament, dat is natuurlijk de crux!
Als ik het boek zo (als PDF) doorblader, krijg ik sterk de indruk dat het veel objectiever en wetenschappelijker is (en dus veel gevaarlijker in de ogen van de gemiddelde ND-lezer) dan in het redactioneel commentaar wordt gesteld. Ze proberen dus bij het ND de boel te sussen, omdat ze weten dat de conclusies van Van Bekkum bij veel ND-lezers in het verkeerde keelsgat zouden kunnen schieten.
@Bart en Eelco
“Nu heeft Van Bekkum er geen enkele twijfel over laten bestaan dat de Heilige Schrift het betrouwbare Woord van God is.”
« Dit lijkt erg op de geloofsbelijdenissen van creationisten ». « direkt conflict »
Wat jullie beweren slaat gewoon helemaal nergens op. Zoals gebruikelijk voor Bart: simplistisch, reductionistisch, en daarmee fout. Onwetenschappelijk.
Ik wil jullie van harte aanbevelen om een kleine studie te verrichten naar wat de uitdrukkingen « het betrouwbare Woord van God » en « geloofsbelijdenis » voor christenen betekenen. En dan niet uitsluitend zoals jullie dat ooit geleerd of begrepen hebben. Daarna kunnen we erover discussiëren.
@Taede,
Is het proefschrift ‘gewoon veel objectiever dan het ND doet vermoeden’, of is Koert van Bekkum gewoon een wetenschapper met het uitgangspunt dat de Bijbel het Woord van God is? Hij zegt dat zelf, de sussende woorden van het ND doen daar niets aan af. Dat commentaar overigens van de zeg maar ‘behoudende’ kant komt toch wel.
En naar Bart en Eelco:
Kennelijk kan iemand met zo’n ‘vooroordeel’ toch tot heel objectieve standpunten komen. Los daarvan wordt theologie bij jullie bij voorbaat toch al niet tot wetenschap gerekend?
arnoud
Het proefschrift –ter grootte van een boekwerk! – ziet er inderdaad gedegen uit, al kan ik de inhoud daarvan niet goed beoordelen, omdat het mijn vakgebied niet is. Ik heb alleen moeite met het stuk in het ND. Als dat inderdaad de opvatting van Van Bekkum is, tast dat de wetenschappelijke geloofwaardigheid van zijn onderzoekingen aan. In het laatste deel van de epiloog blijkt dat hij geloof in alles wat er in de Bijbel staat, al is er daarbinnen ruimte voor verschillende interpretaties. Dit geeft meer ruimte dan creationisten toestaan (die willen ook de interpretatie vastleggen), maar is mijns inziens niet open genoeg om van een werkelijk wetenschappelijk oogpunt te kunnen spreken.
@Bart,
Misschien moet je ook eens wat meer onderscheid gaan maken tussen ‘christenen’ en ‘creationisten’. En daarna je opvatting over wat wetenschap is een beetje relativeren.
arnoud
Leon van den Berg: “Wat jullie beweren slaat gewoon helemaal nergens op.”
‘Gewoon’ vind ik een erg zwak argument. Een beetje uitleg waarom je het nergens op vindt slaan lijkt me nuttiger …
@ Bart,
Ik vind het niet helemaal fair wat jij over Van Bekkums eigen geloofsopvatting in de epiloog stelt. In die epiloog stelt VB een aantal zaken over zijn eigen levensbeschouwing aan de orde. Dat mag. Als de analyse in de rest van het boek klopt, dan doet zijn eigen levensbeschouwelijke omgang met de data niets af van de wetenschappelijkheid van de data zelf. Hoe hij levensbeschouwelijk met de gegevens die hij heeft blootgelegd omgaat, doet niets af aan de gegevens zelf. Je insinueert hier dat iemand die gelooft eigenlijk geen objectieve wetenschap kan bedrijven. Dat is gewoon onzin.
@ Arnoud en Taede
Ik heb geen enkele moeite met het onderscheid tussen ‘christen’ en ‘creationist’. Creationisten laten hun christelijke (of islamitische etc.) overtuiging hun wetenschap bepalen. Ik ken daarentegen genoeg christenen die hun geloof buiten hun wetenschap laten, en zo prima wetenschappelijk werk verrichten. Daar heb ik geen enkel probleem mee. Van Bekkum lijk hij hier tussenin te zitten (zie het stuk uit het ND en de epiloog). Daarom heb ik daarmee ook moeite. Als goed wetenschapper behoort je levensbeschouwelijke overtuiging geen enkele rol te spelen.
Zou hij bijvoorbeeld de optie open kunnen houden dat de hele verovering van Jozua geen enkele historische basis heeft (ongeacht of de evidentie hierop wijst of niet)? Een onbevangen wetenschapper moet dat kunnen, maar ik vraag me af of Van Bekkum gezien zijn religieuze overtuiging die hij zelf weergeeft in de epiloog dat kan. Ik heb geen probleem met gelovige wetenschappers, wel met wetenschappers die door hun geloof mogelijk niet onbevangen naar de data kunnen kijken.
@ Bart,
Dat betekent dat jij geschiedenis, sociale wetenschappen, etcetera direct als wetenschap diskwalificeert. Want historische reconstructies zijn altijd ook al interpretaties: de feiten worden in een bepaalde volgorde gezet, waarbij de historicus zowel een selectie maakt uit de relevante feiten alsook de oorzaak-gevolg-processen reconstrueert. De ene constructie is overtuigender dan de andere, maar uiteindelijk is geschiedenis nimmer een puur objectieve bezigheid. Kijk alleen maar naar bestudering van WOII. Kun je onbevangen naar de gegevens daarvan kijken? Een illusie dus. Of praat eens met Geert Mak, een uitstekende historicus. Maar in jouw ogen dus geen wetenschapper.
Hetzelfde geldt voor psychologie, sociologie, etcetera. Daar is geen onbevangenheid bij mogelijk, omdat de onderzoekers zelf onderdeel van het systeem zijn. (Ik denk dat dit uiteindelijk ook voor natuurwetenschap geldt, maar daar zijn andere processen en methoden geldig die intersubjectiviteit – een woord dat ik liever dan “objectiviteit” gebruik – beter garanderen dan bij niet-natuurwetenschappen.) Zijn dat allemaal geen wetenschappen?
Met andere woorden: jouw idee van wetenschappelijkheid is veel te beperkt. Jij vindt iets slechts wetenschap als het voldoet aan de criteria zoals die in de natuurwetenschappen geldig zijn. Dat mag, maar je moet niet gek opkijken als anderen andere criteria van wetenschappelijkheid hanteren en jouw visie te beperkt vinden.
Maar affijn, deze discussie hebben we al vaker gehad.
@Taede:
Ik begrijp jouw redenering niet: waarom zou bijvoorbeeld geschiedenis geen wetenschap zijn ? Het is moeilijk objectief te zijn, maar dat geldt voor alle wetenschappen: interpretatie blijft tenslotte mensenwerk, in welk vakgebied dan ook. Maar in principe kun je wel objectief zijn, en argumenteren voor de juiste interpretatie van de bekende feiten (en daarnaast proberen nieuwe feiten boven tafel te krijgen).
Je schrijft: “Want historische reconstructies zijn altijd ook al interpretaties: de feiten worden in een bepaalde volgorde gezet, waarbij de historicus zowel een selectie maakt uit de relevante feiten alsook de oorzaak-gevolg-processen reconstrueert. De ene constructie is overtuigender dan de andere, maar uiteindelijk is geschiedenis nimmer een puur objectieve bezigheid.”
Dat laatste volgt niet uit de methode, denk ik, maar meer omdat het mensenwerk is.
De methode van historici is trouwens vrijwel gelijk aan die van astronomen ! Astronomen kunnen ook alleen in het verleden en heden kijken, en daaruit afleiden wat er gebeurd is, met zeer beperkte mogelijkheden tot experimenten (buiten het ‘kijken’ dus).
@ Taede
Jij lijkt ‘onbevangenheid’ en ‘objectiviteit’ door elkaar heen te gebruiken, terwijl ik het expliciet had over ‘onbevangenheid’. Daarmee bedoel ik dat je als wetenschapper open moet kunnen staan voor elke hypothese. Als je uitgaat van een ideologie/overtuiging – seculier (bijv. communisme, nazisme) of religieus – die je daarin belemmert, maak je je ongeloofwaardig als wetenschapper. Ik begrijp echt wel dat wetenschap meer is dan feiten op een rijtje zetten (ook in de natuurwetenschappen), maar dat is wat anders dan je laten begrenzen door een religieuze overtuiging. Ik heb het idee dat het laatst bij Van Bekkum toch een rol speelt.
@Arnoud:
Of theologie wetenschap is ?
Dat hangt er een beetje vanaf welke theologie … als ik het wikipedia verhaal over theologie doorlees dan zie ik staan:
“De moderne westerse academische theologie gaat niet uit van het axioma dat er een God is. ”
Dat klinkt wetenschappelijk, maar ik heb geen idee hoe dat in de praktijk uitpakt.
In het kader van de “onbevangenheid” zou theologie dan wel het beste door atheisten bedreven kunnen worden 🙂
@Taede,
Mijn dag is goed: je comment is de eerste waar ik woord voor woord achter sta.
groet,
arnoud
@Eelco,
Theologie bedrijven door atheïsten het beste? En die zijn dan niet biased? Ze zullen feiten liever interpreteren in hun atheïstische standpunt. Objectieve onbevangenheid bestaat mijns inziens niet.
arnoud
@arnoud:
Je hebt gelijk: atheisten zou ook niet werken … wat denk je van agnosten ?
@Bart,
Vertel mij eens: kun jij met heel je hart zeggen dat jij onbevangen en objectief wetenschap bedrijft? Ik geloof daar niks van. Je streeft ernaar, maar dat is wat anders. Dat doet KvB m.i. ook.
Wat jij bepleit is dat een gelovig wetenschapper schizofreen moet worden. Zijn geloof moet ‘s ochtends op het nachtkastje blijven liggen. Als dat zo is, moet jij je opvatting over wetenschap ook op het nachtkastje laten liggen, anders kun je niet meer onbevangen en objectief naar de vraag kijken wat wetenschap eigenlijk is en waar het zijn fundamenten vandaan haalt.
groet,
arnoud
@Eelco,
agnosten, islamieten, atheïsten, twijfelaars, christenen, mensen (incl. Eelco, Arnoud, Bart, Taede,… zelfde verhaal.
arnoud
@arnoud:
Het ging me erom wie het beste theologie zou kunnen bedrijven, oftewel, het was een optimalisatievraag.
De agnost lijkt me nog het minst subjectief (gegeven dat de perfecte objectieve mens niet bestaat).
@Eelco,
Nou, als het een optimalisatievraag is, denk ik dat christenen met een beetje open en nuchtere blik het het best kunnen doen.
Een agnost zoekt niet naar de waarheid, lijkt me. Dus die is biased in zijn zoektocht naar het niet-weten.
groet,
arnoud
@arnoud:
Een agnost zoekt naar het niet-weten ??
Nu begrijp ik je niet meer … het lijkt mij dat een (‘zwakke’) agnost toegeeft het (nog) niet te weten, maar wel blijft zoeken.
Donderdag had ik een interview met religiewetenscahpper Kocku van Stuckrad (die vorige week oreerde aan de RUG, zie http://www.rug.nl/Corporate/nieuws/kortNieuws/2010/10_OratieVonStuckrad). Hij ziet allerlei religieuze trekjes in de moderne (beta) wetenschap en vindt dat atheïsten van het type Herman Philipsen feitelijk religieus zijn. Het interview verschijnt een dezer weken in de Universiteitskrant.
Ziet von Stuckrad religieuse trekjes in de natuurwetenschap of in de natuurwetenschappers ?
Daar zit toch wel een onderscheid tussen, zoals hierboven al bediscussierd.
Vooral natuurwetenschappers, maar ook in het taalgebruik. Helaas kan ik dat nog niet allemaal verklappen, dit was alleen een teaser 😉
@Eelco,
ik ga geen discussie aan over de definitie van een agnost. Ik bedoel gewoon iemand die als uitgangspunt heeft dat ie het allemaal niet kan weten. Als jij een optimalisatievraag stelt, dat moet je ‘agnost’ zélf eerst maar eens uitleggen.
Verder geef je aan in je comment op René, dat het dus vnl. om religieuze trekjes in natuurwetenschappers gaat. De natuurwetenschap zélf is niet religieus dus. Los van het beantwoorden van die vraag, wil ik beweren dat dit nu juist mijn punt altijd is geweest: (natuur)wetenschap is een ideaal, wat wetenschappers proberen na te streven. Een mooi ideaal, maar als mensen als jij en Bart er mee aan de haal gaan, wordt het een ideologie van natuurwetenschappers, de personen dus.
groet,
arnoud
Maar dat zou dan meer met het mens-zijn van de natuurwetenschappers (met al hun menselijke beperkingen) te maken hebben dan met de natuurwetenschap zelf.
Natuurwetenschappers zijn ook politiek bezig, spelen soms vals, worden verliefd, etc. etc.
@Eelco,
Wie heeft natuurwetenschap dan bedacht?
Bovenstaande reactie was aan René gericht …
@arnoud: een ‘zwakke’ agnost is iemand die toegeeft het niet te weten, een ‘sterke’ agnost iemand die beweert dat je het allemaal niet kan weten. Een zwakke agnost als theoloog dan …
Dan schrijf je: “Een mooi ideaal, maar als mensen als jij en Bart er mee aan de haal gaan, wordt het een ideologie van natuurwetenschappers, de personen dus.”
Waarom dat ? En wat bedoel je ermee als je zegt dat mensen als Bart en ik (en vele anderen, neem ik aan) er ‘mee aan de haal gaan’ ? Ik kan je hier niet meer volgen.
arnoud: “Wie heeft natuurwetenschap dan bedacht?”
Die vraag begrijp ik niet … natuurwetenschap is geen uitvinding, het is een manier van doen.
@Eelco,
“Ik kan je hier niet meer volgen.”
Ik weet even niet hoe ik het anders moet uitleggen. Misschien wordt het duidelijker als je de comment van maart 22nd, 2010 on 9:27 am aan Bart leest.
Aan de haal gaan, is van wetenschap een ideologie maken, een ideologie die niet meer kritisch is op zijn eigen methoden.
groet,
arnoud
@Eelco,
Wie heeft die manier van doen dan bedacht?
Die is sinds de middeleeuwen geëvolueerd – dat is standaard wetenschapsgeschiedenis.
“geëvolueerd”? Dat is inderdaad de standaard wetenschapsgeschiedenis. Die standaard is niet meer zo standaard sinds al heel wat jaren.
En je mist mijn punt: waar komt het begrip ‘wetenschap’ vandaan? Is dat een feit? iets wat je kunt waarnemen? Is het begrip uit de hemel gevallen? Het punt is, dat het een manier van doen is, die mensen (Westerse mensen wel te verstaan) zijn gaan aannemen als DE manier van doen. En voor die onbevangenheid staan mensen als Bart en Eelco niet open.
groet,
arnoud
@arnoud:
Ik sta toch echt wel open voor andere manieren van doen: ik weet niet wat jou de indruk geeft dat ik vastgeroest zou zitten. Ik vind de wetenschappelijk manier van doen de beste, maar niet ‘de’ manier van doen. Als iemand me van een betere kan overtuigen, dan sta ik daar uiteraard voor open. Ook dat is wetenschappelijk: voor alles open staan, inclusief het verlaten van de huidige wetenschappelijke methode, als kan worden aangetoont dat die niet deugd.
@arnoud:
Het je beperken tot de westerse mens vind ik erg discutabel …
@Bart en Eelco
De meeste Protestanten noemen de Bijbel het (betrouwbare) Woord van God. Ook de Katholieke kerk -in zijn eentje al goed voor twee derde der Christenen- leert dat de Bijbel de foutloos is. Dat heeft gewoon niets met geloofsbelijdenissen en creationisten te maken.
Kortom, de Bijbel is, volgens veruit de meeste christenen « waarheid ». Maar welke waarheid? Zeker in het boek Jozuea is die vraag wel zeer belangrijk.
@Leon:
Ik zie dat je nog steeds ‘gewoon’ als argument gebruikt – ik ben nog niets wijzer geworden m.b.t. je argumentatie.
@Eelco,
“als kan worden aangetoont dat die niet deugd.”
Daar is dus al 50 jaar discussie over. Maar eigenlijk is het meer aan Bart gericht. Hij lijkt meer vastgeroest dan jij (hoewel ik daar twijfels bij heb wat jou betreft).
Wetenschap zoals wij die kennen, is ‘geëvolueerd’ in het Westen, daar is genoeg discussie over (geweest): dus inderdaad discutabel.
groet,
arnoud
Arnoud: “Daar is dus al 50 jaar discussie over. ”
Maar het staat wat mij betreft nog fier overeind. Wat niet wil zeggen dat het alsnog om kan vallen.
Je mag twijfelen over mijn mate van verroesting: je kent me tenslotte niet, en twijfel is de beste eigenschap van een wetenschapper.
@Eelco,
Kun jij dan uitleggen waarom het nog fier overeind staat? Heb je je daar echt in verdiept?
Bedankt dat ik mag twijfelen aan je verroestfactor. Het is op basis van wat je in al die tijd op dit forum en op de blog van Peter Borger te berde hebt gebracht. Wat dat betreft meen ik je een beetje te ‘kennen’.
groeten,
arnoud
arnoud: “Kun jij dan uitleggen waarom het nog fier overeind staat? Heb je je daar echt in verdiept?”
Vooral omdat het nog steeds werkt (in he beschrijven van de werkelijkheid) … ik zie geen problemen met de wetenschappelijke manier van doen. Als je die kunt laten zien, prima !
Verder lijkt het me dat als ik zeg open te staan voor andere manieren van doen, maar toch te kiezen voor de wetenschappelijke manier van doen (op basis van succes in het verleden), ik dan niet vastgeroest zit, maar eenvoudigweg een bewuste keuze maak voor wat ik denk dat het beste werkt.
Makkelijk werken is het niet, volgens de natuurwetenschappelijke methode: geld aanvragen, veel schrijven, waaronder rapporten (vandaag weer eentje, dus dit blog is een leuke afleiding), en niet eens zoveel tijd voor het onderzoek zelf. Dus als er een makkelijkere manier van doen is … graag! Tot nu toe heb ik die nog niet gevonden.
Ik schreef hierboven “vooral omdat het nog steeds werkt”.
Daarmee bedoel ik dat de wetenschappelijk manier van doen nog steeds voorruitgang boekt, niet dat we alles al weten !!
Ik heb globaal kennis genomen van het proefschrift en mijn indruk is niet negatief. Hoewel Van Bekkum aan het behoudende kant van het spectrum zit, probeert hij serieus recht te doen aan de tekst en de archeologie. Voor een dissertatie aan een aan een kerk gelieerde universiteit vind ik dat zeer positief. Dat laat natuurlijk onverlet dat Van Bekkums hypothesen uiterst kritisch getoetst moeten worden.
Uit interviews blijkt dat Van Bekkum Jozua helemaal niet als ‘gewoon historisch’ voorstelt. De zon en maan hebben wellicht niet astronomisch stilgestaan en Jericho en Ai waren waarschijnlijk niet bewoond tijdens de intocht. Dat zijn toch conclusies die veel vrijgemaakten (achterban ND) niet mee kunnen maken. De opmerkingen over dat Van Bekkum de Bijbel als Gods Woord ziet dienen waarschijnlijk om de achterban tevreden te houden.
@ Leon,
Jij schrijft: De meeste Protestanten noemen de Bijbel het (betrouwbare) Woord van God. Ook de Katholieke kerk -in zijn eentje al goed voor twee derde der Christenen- leert dat de Bijbel de foutloos is.
Je hebt vaker van dergelijke opmerkingen, die erop lijken te duiden dat jij een soort groep van “zuivere” christenen voor je ziet, die de Bijbel als het onfeilbare Woord van God beschouwen. Inderdaad, zowel protestanten als katholieken beschouwen de Bijbel als het Woord van God. Maar dat betekent slechts dat ze menen dat God in en door de Bijbel geopenbaard wordt. Maar dat zegt niets over hoe dat gebeurt. De Bijbel staat stikvol fouten en zaken die je niet letterlijk moet nemen: anachronismen, overschrijffouten van de Masoreten, fouten in chronologieën, overdrijvingen en beeldspraak (waar ook Van Bekkum op wijst), etcetera. Theologen aan Rijksuniversiteiten weten dat en doceren dat aan hun studenten. Dat doet allemaal niets af aan de erkenning dat de Bijbel Gods Woord is. Maar onfeilbaar en foutloos is de Bijbel zeker niet. Dat de “meeste protestanten en katholieken” dat geloven, is gewoon onzin. De meeste protestantse gelovigen hebben niet eens een idee wat er precies in de Bijbel staat, en katholieken nog veel minder. (Het verschil is dat de protestanten zich vaak voor dit gebrek aan bijbelkennis schamen, en katholieken er ronduit en nuchter voor uit durven te komen.) Dat de Bijbel het onfeilbare Woord van God is, dat is een uitvinding van de Amerikaanse evangelicals en fundamentalisten uit het begin van de 20-er jaren, als reactie op het Europese historisch-kritische bijbelonderzoek dat naar hun mening de fundamenten van het christelijk geloof ondermijnde. Het heeft niets met protestantisme of katholicisme te maken.
@ Arnoud
Ik maak juist een onderscheid tussen ‘onbevangenheid’ en ‘objectiviteit’. Ik denk inderdaad dat ik onbevangen ben, waarmee ik dus bedoel dat ik geen enkele hypothese bij voorbaat uitsluit. In mijn eigen onderzoek ben ik zelfs bezig om controversieel idee uit te pluizen. Over de mate van objectiviteit valt veel te zeggen, waaronder de theoriegeladenheid van waarnemingen, waar ik het al eens eerder over heb gehad. Maar nogmaals: ik had het over onbevangenheid, niet over objectiviteit.
Een gelovige wetenschapper moet in die zin zijn geloof op zijn nachtkastje laten liggen dat het zijn wetenschappelijk onderzoek niet beïnvloedt. De gelovige wetenschappers die ik ken doen dat ook. In mijn vakgebied (bewegingswetenschappen) is dat misschien gemakkelijk, maar ook een godsdienstwetenschapper zou dat moeten doen wil hij als wetenschapper serieus genomen worden. Of hij bidt voor de lunchpauze maakt mijn echt niets uit.
@ Taede,
“Dat de Bijbel het onfeilbare Woord van God is, dat is een uitvinding van de Amerikaanse evangelicals en fundamentalisten uit het begin van de 20-er jaren, als reactie op het Europese historisch-kritische bijbelonderzoek dat naar hun mening de fundamenten van het christelijk geloof ondermijnde. Het heeft niets met protestantisme of katholicisme te maken.”
Hoe kom je daar bij? Uitvinding van de 20e eeuw. Ik moet weer met Calvijn komen (500 jaar geleden, 16e eeuw i.p.v. 20e eeuw) hij leerde ook al iets dergelijks. Als je het wilt weten geef ik je het citaat uit zijn Bijbelverklaring.